Bardzo ważnym obszarem działalności przedszkola jest współpraca z rodzicami. Istotną czynnością jest określenie celów ogólnych i operacyjnych, jakie należy realizować w zakresie współpracy. Aby to było możliwe, powinniśmy zacząć od zapoznania się z potrzebami rodziców, mając na uwadze również możliwości przedszkola.
By współpraca przynosiła efekty należy sformułować następujące cele:
- uświadomienie nauczycieli i rodziców odnośnie ich roli w relacjach: przedszkole - rodzina, rodzina - przedszkole, oraz walorach partnerskiego współdziałania,
- organizacja systemu przepływu informacji: przedszkole - rodzina, rodzina - przedszkole,
- wzajemne dzielenie się wiedzą i doświadczeniem zawodowym w celu organizowania warunków do uczenia się dzieci i dorosłych.
Przy uwzględnieniu wyżej wymienionych celów nauczyciele będą doskonalić formy i metody współpracy z rodzicami, aby umożliwić im aktywny udział w życiu przedszkola. Zachęceni przez nauczycieli rodzice będą inicjować formalne i mniej formalne kontakty z pracownikami przedszkola. Dzieci będą przebywały w przyjaznym otoczeniu dorosłych, który rozumieją się i współpracują.
Bardzo istotnym celem jest uświadamianie nauczycielom i rodzicom ich roli w relacjach przedszkole - rodzina. Partnerskie współdziałanie to warunek jakości podejmowanych działań. Zadaniem dyrektora przedszkola jest przekonanie nauczycieli o konieczności organizowania warunków umożliwiających aktywny udział rodziców w życiu przedszkola.
Nauczyciele są odpowiedzialni za organizacje współpracy z rodzicami, a dyrektor przedszkola dokonuje oceny działań wynikających z tego obszaru. Zadaniem dyrektora jest także motywowanie nauczycieli do poszukiwania nowatorskich form i aktywizujących metod współpracy z rodzicami, które skutkować będą oczekiwanym zainteresowaniem.
Kolejnym ważnym celem jest prawidłowa organizacja systemu przepływu informacji: przedszkole - rodzina, rodzina - przedszkole. Jakość współczesnego życia uzależniona jest bowiem od prawidłowej komunikacji.
Informacje przekazywane sobie wzajemnie powinny być rzetelne, konkretne, dotyczyć tematu sprawy i docierać natychmiast. Tylko wtedy mogą mieć pozytywny wpływ na prawidłowe relacje, na których nam zależy. Ważne jest, aby zasady i normy postępowania w tym zakresie były wspólnie ustalone, znane i akceptowane przez całe środowisko przedszkolne. Możemy mieć pewność, że jeśli uda się wypracować taki model, to współpraca będzie łatwiejsza.
Dyrektorowi przedszkola i nauczycielom zależy na otrzymywaniu od rodziców informacji zwrotnych na temat funkcjonowania placówki w różnych obszarach. Często wykorzystują do tego celu ankietę, ponieważ wydaje się ona najprostszym narzędziem badawczym.
Istotne jest, aby znaleźć optymalny sposób pozyskiwania informacji od rodziców. Można wykorzystać sondę internetową, rozmowę z wybraną losowo grupą rodziców, czy informację zwrotną, np. po zakończeniu zajęcia otwartego czy warsztatów.
Przedszkole powinno być miejscem, gdzie tworzy się warunki do realizacji procesu uczenia się poprzez doświadczenie. Proces uczenia się dotyczy zarówno dzieci jak i dorosłych. Dzieci nabywają umiejętności zapisanych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego, dorośli natomiast doskonalą się w zakresie wykonywania obowiązków zawodowych. Nauczyciele uczestniczą i prowadzą różnego rodzaju szkolenia czy warsztaty, wykorzystując własny potencjał, uczą się od siebie nawzajem, dlaczego więc nie zaangażować rodziców do tej formy doskonalenia.
Kolejnym bardzo ważnym elementem współpracy są prawidłowe relacje, dlatego należy dążyć do nabywania umiejętności rozwiązywania konfliktów. Procedura taka powinna być opisana w statucie przedszkola i podana do publicznej wiadomości. We wspólnych działaniach dążyć do postępowania zgodnie z opisaną procedurą, tylko wtedy możemy uchronić się od negatywnych emocji towarzyszących wszystkim osobom uczestniczącym w konflikcie.
Jeżeli nauczyciele będą starali się włączać rodziców w realizację procesu wychowawczo - dydaktycznego, to istnieje pewność, że wiedza rodziców na temat działań prowadzonych przez przedszkole będzie się poszerzała oraz skutkować będzie większym zaangażowaniem.
Jeżeli kadrze pedagogicznej zależy na spełnieniu wymagania na poziomie wysoki, to należy dołożyć wszelkich starań, aby rodzice mieli możliwość współdecydowania w sprawach przedszkola, inicjowania różnorodnych działań, a także identyfikowania się z przedszkolem i częściowo brania na siebie odpowiedzialności za pozycje placówki w środowisku.
Ważne, by po wyznaczeniu celów głównych i operacyjnych kadra pedagogiczna zaplanowała również oczekiwane, realne kryteria sukcesu wynikające z realizacji działań.
Sprawdzone formy współpracy z rodzicami:
- szkolenie i warsztaty, w czasie organizacji których należy pamiętać o:
• Nie można zakładać, że tylko osoba prowadząca (Nauczyciel) prezentuje odpowiedni poziom wiedzy, a uczestnicy (rodzice) wiedzą niewiele,
• Prowadzący obowiązany jest dobrać taka metodę współpracy, aby pobudzać aktywność własną uczestników,
• Szkolenie czy warsztat powinny pomóc w rozwiązaniu problemu wychowawczego i nauczyć, w jaki sposób można pokonać trudności,
• Rodzice powinni mieć możliwość uświadomienia sobie, że inni mają podobne problemy,
• Rodzice powinni otrzymać bibliografię pomocną w rozwiązywaniu problemów, których dotyczyło szkolenie czy warsztat
- program adaptacyjny - dzięki realizacji tego programu możemy zminimalizować negatywne przeżycia małego dziecka i jego rodziców przekraczających próg przedszkola. Program polega na uczestnictwie nowo przyjętych dzieci i ich rodziców w zajęciach organizowanych przez nauczycielki. Spotkania adaptacyjne przynoszą pozytywne efekty. Przystosowanie dzieci i rodziców do przedszkola przebiega w sposób spokojny, w atmosferze zrozumienia i budowania fundamentów zaufania.
- zajęcia otwarte - podczas tych zajęć przedszkole proponuje różnorodne formy i metody wykorzystywane podczas zabaw, które mają na celu osiąganie zamierzonych celów wychowawczych i dydaktycznych. Zajęcia te umożliwiają rodzicom zdobywanie wiedzy i umiejętności wychowawczo-dydaktycznych, obserwację poziomu rozwoju dziecka na tle innych dzieci, a także zapoznanie się z warsztatem pracy nauczyciela i sposobami jego pracy.
- uroczystości, imprezy i wycieczki - organizacja tego typu przedsięwzięć daje okazję do wspólne, radosnej zabawy, wyciszenia.
- teatr rodziców - ta forma współpracy daje możliwość nawiązania mniej formalnych rodziców i nauczycieli, co w efekcie przekłada się na wzajemne zaangażowanie i aktywne współdziałanie.
- dni otwarte - rozmowa nauczycielek z rodzicami powinna przebiegać w taki sposób, aby obie strony czuły się partnerami i mogły wzajemnie się czegoś nauczyć. Rozmowa powinna prowadzić do ustalenia wstępnych działań rodziców i przedszkola. Ważne jest, aby na koniec spotkania ustalono kolejno, w celu rozliczenia się obu stron ze zobowiązań i ustalenia nowych działań, które ułatwiają dziecku, np. funkcjonowanie w grupie rówieśniczej.
- programy i projekty - istotne jest włączanie rodziców do realizacji różnorodnych programów i projektów, często realizowanych z wykorzystaniem dodatkowych środków pozyskiwanych przez przedszkole.
- pomoc rzeczowa - tego typu akcje mają ogromne znaczenie w kształtowaniu prawidłowych postaw prospołecznych,
- rada rodziców - dobra współpraca z członkami rady gwarantuje wymierne korzyści dla placówki. Środki finansowe rady rodziców ułatwiają realizację celów przedszkola, np. zakup zabawek, organizację teatrzyków i koncertów, uroczystości przedszkolnych, itp. Dzięki pomocy rady rodziców możemy zadbać o to, aby wszystkie dzieci w przedszkolu miały równe szans, m.in. w korzystaniu z wycieczek.
- inicjatywy własne i sponsoring - jeśli uda się zbudować prawidłowe relacje z rodzicami, a nasze działania będą dostrzegane i wysoko oceniane, to zbudujemy wzajemne zaufania i możemy się spodziewać, że skutkować to będzie własną inicjatywą rodziców w zakresie zaspokajania potrzeb przedszkola.
Rodzice są pierwszymi i najważniejszymi nauczycielami własnego dziecka, mają podstawowy wpływ na przyswajanie przez dzieci wartości zachowań i przekonań. Dlatego powinni być obecni w przedszkolu, gdyż świadome i celowe wychowanie dzieci, nawet przez osoby z wiedzą i doświadczeniem pedagogicznym, nie może odbywać się bez ich udziału.
Nauczyciele natomiast odpowiadają za wypracowanie warunków i form współdziałania, dlatego nie mogą to być działania przypadkowe i sporadyczne, lecz przemyślane, zaplanowane, dobrze zorganizowane oraz atrakcyjne.